Thủ môn là vị thi đấu đặc biệt trên sân với nhiệm vụ chính là bảo vệ khung thành, đây là vị trí duy nhất được sử dụng tay để bắt bóng.
Thủ môn từ tiếng anh là Goalkeeper và được kí hiệu là GK hay TM (tiếng việt) là vị trí cầu thủ đảm nhiệm vai trò bảo vệ khung thành, ngăn chặn đối phương ghi bàn. Trong vùng cấm địa, thủ môn được phép sử dụng bàn tay để xử lý bóng (thời gian không quá 6s). Là cầu thủ đóng vai trò then chốt trong xử lý các tình huống phòng thủ bóng, được phép ra lệnh phòng thủ các vị trí trong khi phạt góc, đá phạt.
Trên sân thi đấu màu áo thủ môn phải khác biệt với tất cả những người có mặt thi đấu và điều hành trên sân: cầu thủ 2 đội, thủ môn đối phương và tổ trọng tài.
Thông thường số áo của thủ môn là số 1 với ý nghĩa mong muốn cầu thủ đó người thi đấu tốt nhất cầu thủ số 1, 50% sức mạnh của đội bóng là khả năng phòng thủ của thủ môn ( chỉ cần không lọt lưới thì hòa hoặc thắng). Tuy nhiên mỗi đội khi ra sân có thể chọn lựa số áo thủ môn khác nhau như của Bùi Tiến Dũng là 50 trong màu áo FLC Thanh Hóa..
Để bảo vệ tay, các thủ môn thường đeo găng tay, tuy nhiên găng tay lại không phải là trang phục bắt buộc phải mang. Chất liệu của găng được làm từ vải sợi đặc biệt, có độ cứng và nhám để tăng khả năng bám bóng. Găng giúp giảm tối đa các chấn như bị kẹt, gãu đốt ngón tay, bong gân..
Số lượng thủ môn trên sân: Mỗi đội phải có ít nhất 1 cầu thủ giữ khung thành, nếu trường hợp thủ môn bị thẻ đỏ hoặc chấn thương phải rời sân thì một cầu thủ phải đảm nhiệm thay thế vị trí này khi số lượng thay người và thủ môn dự bị đã hết. Khi thay thế cầu thủ đó phải mặc áo của thủ môn
Ban đầu vị trí này chơi ở gần khung thành và hạn chế khả năng di chuyển, tuy nhiên luật bóng đá hiện hành có nhiều quy định cụ thể về cách thức thi đấu của cầu thủ này. Ví dụ: Không được bắt bóng bằng tay khi cầu thủ đội mình chuyền bóng về hay không được phép giữ bóng trong vòng 6 giây để tránh trường hợp câu giờ gây nhán chán cho người xem
Vị trí này được phép thể di chuyển khắp các vị trí trên sân như một cầu thủ bình thường nhưng họ thường thi đấu gần khung thành đội mình.
Nhiệm vụ chính của thủ môn là canh giữ cầu môn nên không phải chạy nhiều như các cầu thủ khác khi thi đấu trên sân. Thể lực không phải là yếu tố chính của thủ môn, nên sự nghiệp thi đấu của vị trí này thường kéo dài hơn. Các chấn thương trong quá trình luyện tập và thi đấu cũng có, tuy nhiên không nhiều và nghiêm trọng.
Kepa Arrizabalaga là thủ thành đắt giá nhất thế giới tính đến 08/2018 với thương vụ chuyển nhượng trị giá 80 triệu euro từ Athletic sang Chelsea
Oliver Kahn: thủ thành duy nhất giành được giải Quả bóng vàng FIFA World Cup
Rogério Ceni là thủ thành ghi nhiều bàn thắng nhất mọi thời đại, với hơn 100 bàn thắng nghề nghiệp con số này còn cao hơn rất nhiều cầu thủ thi đấu trên sân khác
